We horen er allemaal weleens over. Ongeveer 10% van de werkende bevolking lijdt eraan: een burn-out. Maar wat houdt dit precies in? En misschien belangrijker nog: hoe kun je een burn-out voorkomen? In dit artikel kom je er meer over te weten.

Je wilt een burn-out voorkomen, maar wat ís een burn-out?

Ieder van ons ervaart weleens stress, bijvoorbeeld als er veel dingen tegelijk spelen. Dat hoeft op zichzelf geen issue te zijn: een gematigde vorm van stress op bepaalde momenten kan zorgen dat je alerter wordt en juist beter presteert. Anders wordt het als er structureel meer op je afkomt dan je aankunt.

Verschil tussen burn-out en overspanning

Allereerst valt een onderscheid te maken in overspanning en een burn-out. Het kan gebeuren dat er ineens problemen zijn of dat een nare situatie zich voordoet, thuis of op het werk. Deze problemen kunnen samen met allerlei verplichtingen veel spanning geven.

Hierdoor kunnen klachten ontstaan zoals moeheid, piekeren en prikkelbaarheid. Je verliest het overzicht en de grip op alles. Dagelijkse bezigheden worden daardoor moeilijk. Dit heet overspanning.

Als deze klachten langer bestaan dan een half jaar, en je je uiteindelijk vooral moe en uitgeput voelt, spreken we van een burn-out.

Klachten bij een burn-out

Bij een burn-out komen globaal drie grote klachten kijken. Je hebt 1) last van verschillende spanningsklachten, 2) het gevoel dat je alle problemen en verplichtingen in je leven niet meer aankunt (je voelt je machteloos, hebt het gevoel geen grip meer op de situatie te hebben en de controle over je leven te verliezen) en 3) je kunt je dagelijkse bezigheden niet meer goed doen (dit kan betrekking hebben op zowel de thuis- als werksituatie, je sociale contacten of het verkeer).

De spanningsklachten kunnen zijn:

• vooral lichamelijke vermoeidheid, je voelt je uitgeput;
• deels geestelijke vermoeidheid: je hebt moeite je te concentreren of dingen te onthouden;
• onrustig slapen;
• snel boos of geïrriteerd, dus prikkelbaar zijn;
• slecht tegen drukte of lawaai kunnen;
• snel moeten huilen;
• veel piekeren;
• een algemeen gejaagd gevoel hebben.

Soms kunnen ook fysieke klachten een rol gaan spelen. Hierbij kun je denken aan hoofdpijn, duizeligheid, pijn op de borst, hartkloppingen en maagklachten of buikpijn.

Een burn-out voorkomen: hoe doe je dit?

Naast dat het krijgen van een burn-out natuurlijk bijzonder vervelend is, zal iemand die eraan lijdt een tijd lang uit de roulatie zijn, nog los van het herstelproces dat erbij komt kijken. Opnieuw opstarten kan bovendien een lastigheid zijn en tijd vergen. Zo’n situatie proberen te voorkomen is dan ook altijd het beste. Om te weten hoe je dat doet, is het goed om te weten wat de factoren zijn die een burn-out in de hand kunnen werken.

Factoren

Helemaal voorkomen zal lastig zijn. Burn-outs hangen enigszins samen leeftijd. Onder de jongeren tussen 15 en 24 jaar en onder werkenden van 45 tot 54 jaar komt een burn-out relatief vaker voor.

Burn-outs komen voor in zowel voltijd als deeltijd functies. Wel is het zo dat mensen met een kleine deeltijd baan (12 tot 19 uur in de week) een kleinere kans hebben op een burn-out.

Werkdruk speelt een grotere rol. Ruim 15% van de mensen die een hoge werkdruk ervaren, maakt melding van burn-out-klachten, tegenover nog geen 6% van degenen die een lage werkdruk ervaren.

Daarnaast is een belangrijke factor zogenoemde taakautonomie. Mensen die weinig zeggenschap hebben over de uitvoering van het werk, de volgorde van de werkzaamheden en het werktempo, hebben vaker burn-out-klachten dan mensen met veel zeggenschap en verantwoordelijkheid. Ook mensen met weinig ontplooiingsmogelijkheden hebben vaker deze klachten. Verder kampen mensen die ontevreden zijn over beloning en promotiemogelijkheden vaker met een burn-out.

Conclusie

Heel simpel gezegd lijkt een goede balans op de werkvloer cruciaal om een burn-out te voorkomen. Enerzijds moet de werkdruk niet al te hoog zijn, anderzijds moet iemand regie en zeggenschap ervaren over zijn of haar taken en werkzaamheden. Sowieso is perspectief binnen een organisatie belangrijk.

Bij het tegengaan van burn-outs is het goed om met name dit in gedachte te houden, en niet zo zeer uit te gaan van risicogroepen zoals ouderen.

Klik hier voor wat goede tips om bij jezelf een burn-out te voorkomen!